Sodyum kromat Na<sub>2</sub>CrO<sub>4</sub> formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Tetra-, hekza-, ve dekahidratlar oluşturabilen sarı higroskopik bir katı olarak bulunur. Cevherlerinden krom özütlemesinde bir ara maddedir.
Krom cevherlerinin sodyum karbonat ve hava ile kavrulmasıyla geniş bir ölçekte elde edilir :
2Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + 4 Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> + 3 O<sub>2</sub> → 4 Na<sub>2</sub>CrO<sub>4</sub> + 4 CO<sub>2</sub>
Bu işlem, demir oksitleri geride bırakarak kromu su ile ekstrakte edilebilir bir forma dönüştürür. Tipik olarak, oksijen kullanımını arttırmak ve silisyum ve alüminyum safsızlıklarını çözünmez bir formda tutmak için karışıma kalsiyum karbonat katılır. İşlem sıcaklığı tipik olarak 1100 °C civarındadır.1 Laboratuvar ve küçük ölçekli kromit cevheri hazırlanması için, düşük sıcaklıklarda reaksiyona giren sodyum hidroksit ve sodyum nitrat kullanılabilir (benzer potasyum kromat sisteminde bile 350 °C).2 Oluşumundan sonra, kromat tuzu çoğu krom bileşiğine ve maddesine, öncül madde olan sodyum bikromata dönüştürülür.3 Krom(III) oksit endüstride çoğunlukla sodyum bikromatın kükürtle indirgenmesiyle elde edilir.
Sodyum kromat, asidik ortamda portakal sarısı rengindeki sodyum bikromata dönüşür:
2 Na<sub>2</sub>CrO<sub>4</sub> + 2HCl → Na<sub>2</sub>Cr<sub>2</sub>O<sub>7</sub> + 2NaCl + H<sub>2</sub>O
Daha fazla asitleştirme krom trioksiti verir:
Na<sub>2</sub>CrO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> → CrO<sub>3</sub> + Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>O
Cevherlerinden krom üretiminde baş rolünün yanı sıra, sodyum kromat petrol endüstrisinde bir korozyon önleyici olarak kullanılır.4 Aynı zamanda tekstil endüstrisinde boyama yardımcı maddesisir.5 Alyuvar hacminin belirlenmesinde tanısal bir ilaçtır.6
Organik kimyada, sodyum kromat, birincil alkolleri karboksilik asitlere ve ikincil alkolleri ketonlara dönüştüren bir oksitleyici madde olarak kullanılır.7
Diğer Cr(VI) bileşiklerinde olduğu gibi, sodyum kromat kanserojen bir maddedir.8 Bileşik ayrıca aşındırıcıdır ve maruziyet ciddi göz hasarı veya körlüğe neden olabilir.9 İnsan maruziyeti ayrıca doğurganlığı, kalıtsal genetik hasarı ve doğmamış çocuklara verilen zararı da kapsar.
Orijinal kaynak: sodyum kromat. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page